توانایی ژنوتیپ‌های جدید دانهال‌های پسته (Pistacia vera L.) در جذب عناصر غذایی از خاک در شرایط شور

نوع مقاله : علمی پژوهشی

نویسندگان

1 مربی پژوهش، بخش تحقیقات علوم زراعی – باغی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی خراسان رضوی/ سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج

2 محقق، بخش تحقیقات خاک و آب، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی خراسان رضوی/ سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی/ مشهد/ ایران

3 استادیار پژوهش، مؤسسه تحقیقات علوم باغبانی، پژوهشکده پسته/ سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی/ رفسنجان/ ایران

چکیده

این پژوهش به‌منظور یافتن ژنوتیپ(‌هایی) از پسته (Pistacia vera L.) که در شرایط شور، توانایی بالایی در جذب عناصر غذایی از خاک داشته باشند، با استفاده از 5 ژنوتیپ جدید پسته شامل پسته‌گرمه، برگ‌سیاه (کویر)، B2-R33-T3، B2-R38-T2 و B2-R34-T16 و 3 سطح شوری 8، 12 و 16 دسی‌زیمنز‌برمتر، در قالب طرح کرت‌های خرد شده بر پایه بلوک‌های کامل تصادفی با 3 تکرار (هر تکرار 2 دانهال)، به مدت 2 سال (1398-1400)، در زمین اصلی و به روش کاشت مستقیم بذر در ایستگاه تحقیقات پسته خراسان رضوی (فیض‌آباد) اجرا گردید. نتایج نشان داد که اثرات شوری بر غلظت نیتروژن، منیزیم، سدیم، آهن، منگنز و بور برگ در سطح یک درصد و بر غلظت عناصر پتاسیم و کلر در سطح پنج درصد معنی‌دار بود. با افزایش شوری از 8 به 16 دسی‌زیمنز‌برمتر، غلظت عناصر پرمصرف نیتروژن، فسفر و پتاسیم برگ کاهش یافت. در بالاترین سطح شوری (16 دسی‌زیمنز‌برمتر)، غلظت آهن و منگنز برگ بیشتر از دو سطح 8 و 12 دسی‌زیمنز‌برمتر بود؛ و بر عکس غلظت بور در سطح شوری 16 دسی‌زیمنز‌برمتر، کمتر از دو سطح دیگر شوری بود و اختلاف آنها معنی‌دار گردید. این مطالعه نشان داد معیارهای قدرت جذب کلسیم بیشتر و نسبت پتاسیم/سدیم بالاتر در انتخاب ژنوتیپ متحمل‌ به شوری از اهمیت بیشتری برخوردار بودند. با توجه به معیارهای پیشنهادی دو ژنوتیپ کویر و پسته‌گرمه دارای بیشترین غلظت عناصر غذایی و کمترین غلظت عناصر سمی سدیم و کلر در برگ بودند و به عنوان ژنوتیپ‌های متحمل به شوری وارد برنامه‌های اصلاحی پسته خواهند شد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The ability of new pistachio (Pistacia vera L.) genotypes seedlings to absorb nutrients from soil under saline conditions

نویسندگان [English]

  • Abdolhamid Sherafati 1
  • Mehrnoush Eskandari Torbaghan 2
  • hojat hasheminasab 3
1 Instructor, Horticulture Crops Research Department, Khorasan Razavi Agricultural and Natural Resources Research and Education Center, AREEO, Mashhad, Iran.
2 Researcher, Soil and Water Department, Khorasan Razavi Agricultural and Natural Resources Research and Education Center, AREEO, Mashhad, Iran.
3 Assistant Professor, Horticultural Sciences Research Institute, Pistachio Research Center, AREEO, Rafsanjan, Iran
چکیده [English]

This research aims to find genotype(s) of pistachio (Pistacia vera L.) that have a high ability to absorb nutrients from the soil in saline conditions, using 5 new pistachio genotypes including Garmeh and Barg Siyah pistachio, B2-R33-T3, B2-R38-T2 and B2-R34-T16 and 3 salinity levels of 8, 12 and 16 dS m-1, in the factorial split-plot arrangement based on a randomized complete block design (RCBD). It was carried out with 3 repetitions (each repetition of 2 seedlings), for 2 years (2020-2021), in the main land and by direct seeding method in Khorasan Razavi Pistachio Research Station (Faiz-Abad). The results showed that the effects of salinity on the nitrogen, magnesium, sodium, iron, manganese and boron concentration in leaves were significant at the level of one percent and on the concentration of potassium and chlorine elements at the level of five percent. The concentration of nitrogen, phosphorus, and potassium in leaves decreased with the increase of salinity from 8 to 16 dS m-1. At the highest level of salinity (16 dS m-1), the amount of iron and manganese in leaves was higher than the two levels of 8 and 12 dS m-1; on the contrary, the amount of boron at the salinity level of 16 dS m-1 was less than the other two salinity levels and their difference was significant. This study showed that the criteria of higher calcium absorption capacity and higher potassium/sodium ratio were more critical in selecting the genotype tolerant to salinity. According to the proposed standards, the two genotypes Kavir and Pistachio-Garmeh had the highest concentration of nutrients and the lowest amount of toxic elements in the leaves, and as the genotypes were tolerant to salinity, they will be included in pistachio breeding programs.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Boron
  • Pistachio
  • Salinity stress
  • Kavir cultivar
  • Calcium