نوع مقاله : علمی پژوهشی
نویسندگان
1
استادیار مرکز ملی تحقیقات شوری، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، یزد، ایران.
2
دانشیار بخش تحقیقات صنوبر و درختان سریع الرشد، مؤسسه تحقیقات جنگل‌ها و مراتع کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران. ایران.
3
mohammadhadirad@gmail.co
4
محقق مرکز ملی تحقیقات شوری، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، یزد، ایران.
10.22092/rhsj.2025.366350.1101
چکیده
هدف از این مطالعه، شناسایی ژنوتیپ‌های متحمل به شوری پده در مقایسه با هیبرید بین گونه‌ای مفید (P. euphratica x P. alba) بود. این تحقیق، به‌صورت اسپیلیت پلات در قالب طرح بلوک کامل تصادفی با فاکتور اصلی شوری در چهار سطح و فاکتور فرعی ژنوتیپ‌های پده و هیبرید مفید و گونه کبوده در هفت سطح و با سه تکرار در طی سال‌های 1402-1401 در ایستگاه حسین‌آباد مرکز ملی تحقیقات شوری اجرا شد. سطوح شوری آب آبیاری شامل 80/2، 6، 10 و 14 دسی‌زیمنس بر متر و ژنوتیپ‌های مورد مطالعه شامل 1) دورگ مفید (P. euphratica x P. alba) ، 2) کبوده (Populus alba)، 3)حمیدیه، 4)گوتوند، 5) دزفول، 6)زابل و 7) لرستان بودند.تمامی ژنوتیپ‌های مورد مطالعه به غیر از گونه کبوده توانستند به‌خوبی سطح شوری شش دسی‌زیمنس برمتر را تحمل کنند اما با افزایش بیشتر سطح شوری، تمامی ویژگی‌های رشدی در برخی از ژنوتیپ‌های مورد مطالعه کاهش یافتند. در ژنوتیپ‌های حمیدیه، گوتوند و هیبرید مفید میزان ارتفاع کل، قطر کل، قطر برابر سینه و میزان افزایش آن‌ها در طی فصل رشد، درصد نکروزه‌گی و محتوی رطوبت نسبی برگ‌ها در سطوح شوری 10 و 14 دسی‌زیمنس برمتر به‌طور معنی‌داری نسبت به درختان شاهد کاهش و محتوی سدیم، نسبت سدیم به پتاسیم و محتوی نشت یونی نسبی برگ‌ها به‌طور معنی‌داری نسبت به درختان شاهد، افزایش یافت. کاهش معنی‌دار در صفات رشدی بررسی شده در ژنوتیپ دزفول در سطح شوری 14 دسی‌زیمنس برمتر نسبت به درختان شاهد، مشاهده شد. هیبرید مفید همانند ژنوتیپ‌های گوتوند و حمیدیه به‌خوبی توانست شوری سطح 6 دسی‌زیمنس برمتر را تحمل نماید. میزان کاهش در صفات رشدی هیبرید مفید (ارتفاع سالیانه، قطر طوقه و قطر برابر سینه در سطح شوری 10 دسی‌زیمنس بر متر نسبت به درختان شاهد به ترتیب معادل87/81، 60/65 و 65/65 درصد) بود.
کلیدواژه‌ها
موضوعات
عنوان مقاله [English]
Evaluation of salinity tolerance of hybrid Mofid (P. euphratica x P. alba) compared to some selected provenances of Populus euphratica Oliv
نویسندگان [English]
-
Ali Momenpour
1
-
Mohsen Calagari
2
-
Hossein Parvizi
1
-
Mohammad Hadi Rad
3
-
Mehdi Shiran Tafti
4
1
Assistant Professor, National Salinity Research Center, Agricultural Research, Education and Extension Organization (AREEO), Yazd, Iran
2
Associate Professor, Research Institute of Forests and Rangelands Agricultural Research, Education and Extension Organization (AREEO), Tehran, Iran
3
Associate Professor, Research Division of Natural Resources, Yazd Agricultural and Natural Resource Research and Education Center, Agricultural Research, Education and Extension Organization (AREEO), Yazd, Iran
4
Resarcher, National Salinity Research Center, Agricultural Research, Education and Extension Organization (AREEO), Yazd, Iran
چکیده [English]
ITherefore, this research aimed to identify provenances of Populus euphratica Oliv tolerant to salinity in comparison with the hybrid Mofid (P. euphratica x P. alba), using a split plot experiment based on randomized complete block design (RCBD). Variables included the main factor i.e. salinity at 4 levels, and the secondary factor of Populus euphratica Oliv provenances at 7 levels. The study was performed with 3 replications during 2023-2024 at Hosein Abad Station of the National Salinity Research Center. Irrigation water salinity levels included (2.8, 6, 10 and 14 dS/m) and the provenances included 1) hybrid Mofid (P. euphratica x P. alba), 2) P. alba 3) Dezfoul, 4) Zabol, 5) Gotvand, 6) Lorestan, and 7) Hamidiyeh. All the studied provenances tolerated salinity level of 6 dS/m except for P. alba, but with increase in salinity, all the growth characteristics in some of the studied provenances decreased. At 10 and 14 dS/m, total height, total diameter, breast-high diameter, and their increase during the growing season, necrosis percentage and relative water content of leaves in the provenances of gotvand and Hamidiyeh and hybrid Mofid significantly decreased compared to the control trees. However, sodium content, sodium to potassium ratio and relative ion leakage of leaves increased significantly compared to the control. A significant decrease in the investigated growth traits was observed in Dezfoul provenance only at the salinity level of 14 dS/m compared to the control. These results indicate that this provenance was able to tolerate salinity of 10 dS/m by maintaining its growth characteristics and increasing potassium uptake against sodium. hybrid Mofid could well tolerate salinity of 6 dS/m like Gotvand and Hamidiyeh provenances. The growth characteristics of hybrid Mofid including total height, total diameter, breast-high diameter was reduced 81.87%, 65.60% and 65.65% compared to control trees at salinity of 10 dS/m, respectively.
کلیدواژه‌ها [English]
-
Hybrid Mofid
-
P. alba
-
Wood species
-
Irrigation water salinity
)