مدیریت ضایعات پس از برداشت محصول‌های باغبانی در راستای امنیت غذایی: چالش‌ها و راه‌کارها

نوع مقاله : علمی پژوهشی

نویسندگان

1 گروه مدیریت دولتی، دانشکده مدیریت، دانشگاه تهران.

2 دانشیار گروه باغبانی پردیس ابوریحان دانشگاه تهران

3 گروه مهندسی علوم باغبانی و فضای سبز، دانشکدگان کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه تهران

چکیده

ایران یک کشور پیشرو از نظر تولید محصول‌های کشاورزی بویژه محصول‌های باغی است. محصول‌های باغی سهم بسزایی از صادرات غیرنفتی کشور را به خود اختصاص داده‌اند. فسادپذیری این محصول‌ها در کنار مدیریت تولید، برداشت و پس از برداشت نامطلوب سبب شده تا میزان ضایعات پس از برداشت در کشور چشم‌گیر باشد. میزان ضایعات پس از برداشت محصول‌های باغبانی بسته به نوع ، فصل و منطقه، بین 5 تا 50 درصد می‌باشد. ارتقای سطح مدیریت محصول و فرآورده در کاهش ضایعات پس از برداشت که از نگرانی‌ها و چالش‌های مهم در زمینه امنیت غذایی است، موثر است. باتوجه به افزایش جمعیت و افزایش تقاضا برای غذا و هم‌چنین کاهش مناطق مستعد کشت به عنوان پیامد منفی تغییر اقلیم، مدیریت ضایعات پس از برداشت یک راه‌کار کلیدی برای ارتقای امنیت غذایی در ایران و جهان است. مدیریت نامطلوب تولید، برداشت، درجه‌بندی، انبار کردن و بازاررسانی و توزیع و تحویل نامناسب مسائلی هستند که نه تنها اثرات اقتصادی نامطلوبی بر تأمین میوه‌ها و سبزی‌ها در کشور می‌گذارند، بلکه می‌توانند صادرات و ارزآوری از این منابع را نیز تحت تأثیر قرار دهند. حجم بالای ضایعات پس از برداشت سبب افزایش قیمت مواد غذایی در جامعه نیز می‌شود. در هر استراتژی که برای افزایش دسترسی به غذا در نظر گرفته می‌شود، کاهش ضایعات محصول‌های باغبانی یک فاکتور ضروری است که می‌تواند بدون افزایش فشار مضاعف به منابع و تخریب محیط زیست موجب دست‌یابی به اهداف امنیت غذایی شود. حل کردن مشکلات مدیریتی در رابطه با ضایعات محصول‌های باغبانی نیازمند همکاری و ارتباط مؤثر بین بخش‌های تحقیقات، ترویج، بخش تولید، سیستم بازاررسانی و فروش و نهادهای نظارتی و سیاست‌گذار است. این مقاله به بررسی عوامل بیولوژیک و اقتصادی-اجتماعی دخیل بر ایجاد حجم بالای ضایعات محصول‌های کشاورزی در کشور می‌پردازد و عوامل و استراتژی‌های مدیریتی جهت کاهش حجم ضایعات را پیشنهاد می‌کند.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Post-harvest waste management of horticultural products in line with food security: challenges and solutions

نویسندگان [English]

  • Zohreh Panahizadeh 1
  • Sohil Karimi 2
  • Seyedeh Samaneh Hosseini 3
1 Department of Public Management, Faculty of Management, University of Tehran
2 Associate Professor of Horticulture Department, Aburihan Campus, University of Tehran
3 Department of Horticultural Science, Faculty of Agricultural Science and Engineering, College of Agriculture and Natural Resources, University of Tehran
چکیده [English]

Iran is one of the top countries in relations of agricultural production, especially horticultural crops. Horticultural crops account for a large portion of the non-oil exports of the country. However, the perishability of these crops along with low production, harvest and postharvest management has led to a considerable postharvest loss of these crops. Depending on the crop, season, and region, the amount of postharvest losses of horticultural crops is between 5 to 50 percent. Improving the level of management at production and after-production stages can effectively reduce postharvest waste, which is one of the most important concerns and challenges in the field of food security. According to the increase in population and the consequent increase in demand for food as well as the reduction of cultivated areas as a negative consequence of climate change and urban development, a key strategy to improve food security in Iran and the world is postharvest waste management. Unsuitable management of production, harvesting, sorting, storage, and marketing, and inappropriate distribution and delivery are issues that not only have adverse economic effects on the supply of fruits and vegetables in the country but also can affect the export of these crops. Additionally, the high volume of postharvest losses also increases the price of food. In each strategy considered to increase food access, reducing waste of horticultural crops is an essential factor that can achieve food security goals, without increasing the double pressure on resources and environmental degradation. Solving management problems related to horticultural waste requires effective cooperation and communication between the research, extension, production, marketing and sales systems, and regulatory and policy-making bodies. This paper investigates biological and socio-economic factors involved in creating a high volume of agricultural waste in the country and proposes possible strategies to reduce the volume of waste.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Climate change
  • Food security
  • Postharvest
  • Production management
  • Quality loss